Gazeta Stołeczna: kontrola budżetu partycypacyjnego na Ursynowie

Poniedziałkowa Gazeta Stołeczna ujawniła informację, że w Urzędzie Dzielnicy Ursynów jest prowadzona kontrola budżetu partycypacyjnego – edycje na lata 2016 i 2017. Jest to pierwsza w całej Warszawie kontrola BP od momentu wprowadzenia tego instrumentu konsultacji społecznych przez prezydent Warszawy w 2014 roku. Kontrola w ursynowskim ratuszu została podjęta na wniosek mieszkańców Ursynowa, zgłoszony jeszcze we wrześniu 2016 roku. 

W Gazecie czytamy m.in.

– Na Ursynowie urzędnicy doprowadzili do demolki jego idei. Skutek będzie taki, że ludzie zniechęcą się do lokalnej aktywności – ocenia Piotr Skubiszewski, szef stowarzyszenia Otwarty Ursynów. To on razem z kilkoma mieszkańcami wnioskował do prezydent Hanny Gronkiewicz-Waltz o kontrolę budżetu partycypacyjnego. Twierdzą m.in., że na etapie weryfikacji projektów ursynowscy urzędnicy masowo odrzucali pomysły mieszkańców. – Aż 53 proc. z nich zweryfikowano negatywnie, dużą część niesłusznie – uważa Skubiszewski.

Redakcja przypomina wstrzymanie realizacji zwycięskiego projektu poprawy bezpieczeństwa na ul. Stryjeńskich oraz działania podejmowane przez współrządzący Ursynowem lokalny komitet jednego z wiceburmistrzów w celu zablokowania innych projektów z budżetu partycypacyjnego poprawiających bezpieczeństwo pieszych użytkowników ulic.

Gazeta Stołeczna informuje również o zainteresowaniu ursynowskim budżetem partycypacyjnym ze strony prokuratury:

Od kilku dni ursynowianie są wzywani na policję, by potwierdzić autentyczność swoich podpisów. – Mieliśmy wątpliwości, więc zgłosiliśmy sprawę do prokuratury. Zamiast list z oryginalnymi podpisami dostarczane były skany i kserokopie – mówi burmistrz Kempa.

Cały artykuł dostępny na stronach Gazety Stołecznej „Budżet partycypacyjny na Ursynowie. Ratusz kontroluje realizację projektów”.

Kontrola budżetu partycypacyjnego na wniosek mieszkańców

We wrześniu ub.r. grupa mieszkańców Ursynowa wystąpiła do prezydent Warszawy o przeprowadzenie kontroli realizacji budżetu partycypacyjnego przez władze dzielnicy. We wniosku napisli m.in.:

Przedmiotem kontroli powinno być objęte nieprawidłowe wykonywanie przez Zarząd Dzielnicy zarządzenia Prezydenta m.st. Warszawy, tj. regulaminu przeprowadzania budżetu partycypacyjnego w m.st. Warszawie na rok 2016 i 2017 (odpowiednio: załącznik do zarządzenia nr  6699/2014 Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 16 października 2014 r.  – zwanego dalej: „Regulamin 2016”, załącznik do zarządzenia nr 1400/2015  Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 8 października 2015 r., zwanego dalej: „Regulamin 2017”) w zakresie legalności, celowości i rzetelności wykonywania zadań wynikających z Regulaminu 2016 i Regulaminu 2017.

Nieprawidłowe wykonywanie zarządzenia, w tym niewłaściwy nadzór na realizacją budżetu partycypacyjnego w dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy w szczególności polegał na:

  1. przeprowadzeniu z naruszeniem postanowień Regulaminu 2017 przez Zarząd Dzielnicy procesu weryfikacji projektów zgłaszanych w 2016 r.,
  2. braku zapewnienia przez Zarząd Dzielnicy odpowiedniego wsparcia Wydziału Prawnego dla procesu rozpatrywania przez Zespół ds. BP wniosków o ponowną weryfikację,
  3. wstrzymaniu przez Zarząd Dzielnicy realizacji projektu „Bezpieczne przejścia dla pieszych i pasy rowerowe na ul. Stryjeńskich”, wybranego do realizacji zgodnie z Regulaminem 2016.

Stowarzyszenie Otwarty Ursynów będzie informowało mieszkańców o postępach kontroli i jej wynikach.

 

Pełny tekst wniosku o kontrolę wraz z uzasadnieniem

Warszawa, 18 września 2016 r.

Hanna Gronkiewicz-Waltz
Prezydent m.st. Warszawy
m.st. Warszawy

WNIOSEK O KONTROLĘ

W związku z § 22 regulaminu organizacyjnego Urzędu m.st. Warszawy, stanowiącego załącznik do zarządzenia nr 312/2007 Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 4 kwietnia 2007 r. oraz § 62 Statutu Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy, stanowiącego załącznik nr 12 do uchwały nr LXX/2182/2010 Rady m.st. Warszawy z dnia 14 stycznia 2010 r., w związku z zakończeniem kolejnej edycji Budżetu Partycypacyjnego (zwanego dalej „BP”), podczas której w naszej opinii wystąpiły liczne nieprawidłowości i zaniedbania ze strony Zarządu Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy (dalej „Zarząd Dzielnicy”), zwracamy się do Pani o przeprowadzenie w Urzędzie Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy kontroli dotyczącej realizacji BP.

Przedmiotem kontroli powinno być objęte nieprawidłowe wykonywanie przez Zarząd Dzielnicy zarządzenia Prezydenta m.st. Warszawy, tj. regulaminu przeprowadzania budżetu partycypacyjnego w m.st. Warszawie na rok 2016 i 2017 (odpowiednio: załącznik do zarządzenia nr  6699/2014 Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 16 października 2014 r.  – zwanego dalej: „Regulamin 2016”, załącznik do zarządzenia nr 1400/2015  Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 8 października 2015 r., zwanego dalej: „Regulamin 2017”) w zakresie legalności, celowości i rzetelności wykonywania zadań wynikających z Regulaminu 2016 i Regulaminu 2017.

 Nieprawidłowe wykonywanie zarządzenia, w tym niewłaściwy nadzór na realizacją budżetu partycypacyjnego w dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy w szczególności polegał na:

  1. przeprowadzeniu z naruszeniem postanowień Regulaminu 2017 przez Zarząd Dzielnicy procesu weryfikacji projektów zgłaszanych w 2016 r.,
  2. braku zapewnienia przez Zarząd Dzielnicy odpowiedniego wsparcia Wydziału Prawnego dla procesu rozpatrywania przez Zespół ds. BP wniosków o ponowną weryfikację,
  3. wstrzymaniu przez Zarząd Dzielnicy realizacji projektu „Bezpieczne przejścia dla pieszych i pasy rowerowe na ul. Stryjeńskich”, wybranego do realizacji zgodnie z Regulaminem 2016.

UZASADNIENIE

Budżet partycypacyjny to narzędzie, które angażuje mieszkańców w podejmowanie decyzji w samorządzie, integruje ich wokół ważnych dla nich spraw, poprawia relacje pomiędzy mieszkańcami a władzami samorządowymi. Odnosimy niestety wrażenie, że budżet partycypacyjny coraz częściej zaczyna być traktowany instrumentalnie przez Zarząd Dzielnicy. Taki wniosek nasuwa się po naszych tegorocznych doświadczeniach z podejściem Urzędu Dzielnicy Ursynów do przestrzegania procedur BP.

W naszym odczuciu BP powinien być prowadzony z zachowaniem jak najwyższych standardów pracy administracji publicznej: pełnej otwartości na współpracę z mieszkańcami, szukaniem pozytywnych rozwiązań a nie pretekstów do odrzucania projektów, przestrzeganiem ducha i litery Regulaminu 2017, czy też Regulaminu 2016 w przypadku projektu „Bezpieczne przejścia dla pieszych i pasy rowerowe na ul. Stryjeńskich”, a przede wszystkim przestrzegania przez Zarząd Dzielnicy umowy społecznej, jaką jest wybieranie przez mieszkańców projektów do realizacji.

Niestety, praktyka postępowania z BP w dzielnicy Ursynów w obecnej kadencji samorządu terytorialnego jest zupełnie inna i rozczarowująca dużą część najaktywniejszych mieszkańców.

Ad. 1

W czasie prowadzonej przez Urząd Dzielnicy Ursynów weryfikacji projektów zgłoszonych przez mieszkańców do edycji BP na 2017 r. doszło do licznych uchybień i nieprawidłowości. Do najbardziej skrajnych naruszeń Regulaminu 2017 należały:

  • powtarzający się brak kontaktu urzędnika z projektodawcą, aby ten mógł w ciągu 4 dni dokonać niezbędnych zmian w projekcie celem dostosowania go do wymaganych kryteriów (nieprzestrzeganie § 20 ust. 3 i 4), w tym przede wszystkim nieinformowanie projektodawców o możliwości dokonania niezbędnych zmian w projekcie i przedstawieniu proponowanego zakresu tych zmian, przykłady: „Miasteczko Ruchu Drogowego”, „Śpiewający Ogród”, „PO PROSTU GRILLUJ !!!”;
  • brak zgody na realizację projektów na terenie placówek oświatowych (projekty te nie naruszały żadnych przepisów prawa, w tym w szczególności prawa oświatowego) – brak podstawy w Regulaminie 2017 do odrzucania projektów w przypadku braku zgody dyrektora palcówki oświatowej, przykłady: „Szkoła bez obowiązkowych prac domowych”, „Pokój antystresowy (nostresroom) w szkole podstawowej nr 16 na ul. Wilczy Dół”, „Doposażenie placówek oświatowych na Zielonym Ursynowie”, „Sale gimnastyczne dla mieszkańców – nieodpłatne udostępnienie oraz system informacji o wolnych miejscach”;
  • negatywna ocena projektów jako niemożliwych do realizacji, mimo iż podobne projekty są już bez przeszkód realizowane w Warszawie, przykłady: „PO PROSTU GRILLUJ !!!” „Sąsiedzkie źródło informacji”, „Łąka kwietna przy Jeziorze Zgorzała”;
  • odmowa udostępnienia sali konferencyjnej w ratuszu dzielnicy Ursynów na realizację projektu, choć większość dni w roku sala stoi pusta – brak podstawy w Regulaminie 2017 do takiego działania, jak i w innych przepisach dotyczących funkcjonowania Urzędu, przykłady: „Żywa muzyka Fortepianowa z urzędu. Kupujemy fortepian Kawai i organizujemy koncerty głównie dla dzieci”;
  • brak w uzasadnieniach informacji o tym, dlaczego projekt został negatywnie zweryfikowany (brak podania podstawy z Regulaminu 2017), przykłady: „Ławki wynalazców przy Parku Polskich Wynalazców”, „Budowa siłowni plenerowej dla seniorów „Przy Górce”, Naturalny plac zabaw „na górce”, „PO PROSTU GRILLUJ !!!”;
  • negatywna ocena projektu ze względu na brak wskazania przez projektodawcę sposobu dokonania wyboru wykonawcy – brak wytycznych co do kwalifikacji osób, które prowadziłyby zajęcia w ramach projektu (brak podstawy w Regulaminie 2017 do wysuwania takich oczekiwań wobec projektodawcy), przykład: SP100- akademia sztuk plastycznych”;
  • nieuprawniona ingerencja urzędników w tytuły projektów – Regulamin przewiduje tylko, aby tytuł miał nie więcej niż 15 wyrazów i był spójny z resztą projektu, przykład: „Ławki wynalazców przy Parku Polskich Wynalazców”;
  • niczym nieuzasadniona negatywna ocena projektów z powodu użycia w tytule nazwy potocznej miejsca (np. Park Polskich Wynalazców), przy jednoczesnym dopuszczeniu do głosowania innych projektów z nazwami potocznymi w tytule, przykłady: „Park wokół Górki Kazurki”, „Rowerowy plac zabaw w okolicy górki Kazury (Trzech Szczytów) – Pumptrack Warszawa Ursynów”, „Estetyzacja szczytu Kopy Cwila”. Ponadto nazwa Park Polskich Wynalazców została użyta także w opisie innego pozytywnie zaopiniowanego projektu – „Zielona Oś Ursynowa – stwórzmy nowy park!”. Nie wzbudziło to reakcji osób weryfikujących projekty;
  • negatywna ocena projektu z uwagi na fakt, iż „na proponowanym terenie wykonywana jest obecnie koncepcja zagospodarowania dla przyszłego parku” – Regulamin 2017 dopuszcza negatywną ocenę projektów, które są sprzeczne z przyjętymi już strategiami i programami m.st. Warszawy, a nie z tymi, które nie istnieją. W tym przypadku – naszym zdaniem – nie było podstaw do negatywnej oceny dla niektórych projektów, przykłady: „Naturalny plac zabaw „na górce”, „PO PROSTU GRILLUJ !!!”.

W efekcie negatywną ocenę podczas weryfikacji pierwotnie otrzymało prawie 53% projektów. Dowodem licznych nieprawidłowości jest także fakt, że w powtórzonej weryfikacji aż 16 projektów otrzymało pozytywną ocenę, choć wcześniej zostało zweryfikowanych negatywnie, a kilka następnych projektów zostało dodatkowo pozytywnie zweryfikowanych w wyniku rozpatrzenia przez Centrum Komunikacji Społecznej listu projektodawców do Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 18 maja 2016 r.

Ad. 2

Mimo że aż 16 projektów otrzymało zmienioną ocenę w powtórnej weryfikacji, to przeprowadzenie tego etapu BP na 2017 rok na Ursynowie zostało również przeprowadzone z naruszeniem postanowień i ducha Regulaminu BP 2017. Posiedzenie Zespołu ds. BP, który decydował, czy przychylić się do ok. 60 wniosków autorów o ponowną weryfikację, odbyło się raptem kilkanaście godzin po zamknięciu terminu na składanie tych wniosków. W efekcie:

  • autorzy projektów, którzy złożyli ww. wnioski nie zostali w należyty sposób poinformowani o terminie posiedzenia Zespołu (którego spotkania są otwarte dla mieszkańców);
  • członkowie Zespołu nie mieli możliwości zapoznać się i przeanalizować złożonych ok. 60 wniosków (niektóre wnioski zawierały uzasadnienia liczące po kilka, a nawet kilkanaście stron);
  • uznaniowość w podejmowaniu decyzji. Jeden z członków Komisji stwierdził, że gdyby projekt nazywał się inaczej, toby inaczej zagłosował.

Wiele do życzenia pozostawia również procedowanie głosowań nad odwołaniami na posiedzeniu Zespołu:

  • przed głosowaniem członkowie Zespołu nie otrzymali pełnej treści ww. wniosków, a decyzje podejmowali na podstawie krótkiego streszczenia przedstawianego przez urzędnika,
  • przed głosowaniem nie odbywała się dyskusja nad wnioskami i badanie przez członków Zespołu zasadności przedstawionej w nich argumentacji,
  • głosowanie w niektórych przypadkach odbywało się en block, co pokazuje, że nie chodziło o rozpatrzenie wniosku, a jedynie jak najszybsze jego odrzucenie.

Warto dodać, że posiedzenie, na którym rozpatrywano ok. 60 wniosków o ponowną weryfikację trwało niespełna 2 godziny, czyli na jeden wniosek przeznaczono średnio mniej niż 2 minuty, a wiele wniosków liczyło wiele stron uzasadnienia.

Jednocześnie zwracamy uwagę, że publiczne wypowiedzi niektórych członków Zespołu na Ursynowie dowodzą ich braku wiedzy nt. postanowień Regulaminu, a tym samym poddają w wątpliwość kompetencje tego ciała do podejmowania decyzji w oparciu o Regulamin i w zgodzie z nim. Dlatego też, aby wyeliminować ww. opisane błędy Zespołu, jego działania powinny być objęte właściwym nadzorem Zarządu Dzielnicy poprzez zapewnienie odpowiedniego wsparcia Wydziału Prawnego dla procesu rozpatrywania przez Zespół ds. BP wniosków o ponowną weryfikację, tak by Regulamin 2017 był przestrzegany. W innym przypadku ponowna weryfikacja Zespołu (co miało miejsce na Ursynowie) była fikcją. Niestety w dzielnicy Ursynów Zarząd Dzielnicy nie zapewnił tego, by weryfikacja przez Zespół była realizowana rzetelnie i przy zachowaniu celów budżetu obywatelskiego.

Ad. 3

W głosowaniu w czerwcu 2015 r. mieszkańcy zadecydowali (z największą liczbą głosów w obszarze Ursynowa Wysokiego Południowego) o wybraniu do realizacji projektu „Bezpieczne przejścia dla pieszych i pasy rowerowe na ul. Stryjeńskich”. Zgodnie z przyjętym zobowiązaniem przez władze m.st. Warszawy oraz Zarząd Dzielnicy, projekt ten powinien zostać zrealizowany do końca br. Jednak już na początku tego roku grupa osób związanych z jednym z ugrupowań politycznych tworzących koalicję w Radzie Dzielnicy Ursynów (Projekt Ursynów) podjęła starania mające na celu wstrzymanie realizacji tego projektu, podburzając niektórych mieszkańców oraz zbierając podpisy – w żaden sposób nieweryfikowalne – pod petycją w tej sprawie. Poważne wątpliwości natury etycznej budzi fakt, że wiceszefem tej organizacji jest Zastępca Burmistrza Dzielnicy Ursynów Łukasz Ciołko – nadzorujący Wydział Promocji, który odpowiada za prowadzenie spraw BP na terenie dzielnicy Ursynów. Niestety, Pan Ciołko, którego służbowym obowiązkiem jest m.in. pilnowanie, aby postanowienia Regulaminu 2016 były przestrzegane, w żadnym momencie nie odciął się od działań swojej organizacji, co stworzyło wrażenie, że to same władze miasta (poprzez władze dzielnicy) nawołują do nieprzestrzegania regulaminu BP 2016.. Oczywiście, że różne grupy mieszkańców mają prawo do wyrażania swoich opinii, jednakże obowiązkiem władz dzielnicy, w tym Zastępcy Burmistrza Dzielnicy, czy samego Zarządu Dzielnicy,  jest przestrzeganie Regulaminu 2016 – a tym de facto jest zobowiązanie do realizacji projektu wyłonionego w procedurze BP. Tym bardziej, że poza polityczną akcją ww. stowarzyszenia nie zachodzą żadne przesłanki faktyczne, które uniemożliwiałyby realizację woli mieszkańców z czerwca 2015 roku.

Mając na uwadze powyższe uważamy, że działania Zarządu Dzielnicy mające na celu wstrzymanie realizacji projektu „Bezpieczne przejścia dla pieszych i pasy rowerowe na ul. Stryjeńskich”, wybranego do realizacji zgodnie z Regulaminem 2016, stanowiły nieprawidłowe wykonywanie Regulaminu 2016, były sprzeczne z polityką m.st. Warszawy oraz godziły w dobry wizerunek m.st. Warszawy, w tym dzielnicy Ursynów.

Uważamy Budżet Partycypacyjny w Warszawie za jedno z najważniejszych i najskuteczniejszych narzędzi udziału mieszkańców stolicy w podejmowaniu decyzji o rozwoju naszego miasta. Mimo wielu wad (np. braku możliwości głosowania na projekty ogólno miejskie, czy wciąż niskiej globalnie kwoty przeznaczonej na projekty mieszkańców) BP stał się ważnym narzędzi dla tych mieszkańców, którym zależy na zmienianiu otaczającej ich rzeczywistości. Jednak nie trzeba szczegółowych analiz, aby zobaczyć, że BP budzi coraz większe negatywne emocje, z czego większość wynika z wybiórczego i niekonsekwentnego stosowania przepisów Regulaminu BP przez urzędników.

Uważamy, że do poprawy sytuacji w zakresie wybiórczego i niekonsekwentnego stosowania postanowień Regulaminu BP 2016 i Regulaminu BP 2017 przez urzędników niezbędna jest kontrola, która w sposób obiektywny i jednoznaczny potwierdzi (lub zaprzeczy) stawianym zarzutom podczas tegorocznej edycji BP. Naszym zdaniem taka kontrola może wykazać błędy w zakresie zarządzania procesem BP na poziomie dzielnicy, braku odpowiedniego nadzoru Zarządu Dzielnicy, w szczególności w zakresie organizacji samego procesu oraz przygotowania do niego. Pozwoli to przygotować proces naprawczy, który – głęboko w to wierzymy – przyniesie lepszy odbiór BP w kolejnych latach.

Podpisy:

Bartosz Dominiak
Paweł Lenarczyk
Agnieszka Majcher-Teleon
Krzysztof Nawrocki
Piotr Skubiszewski
Ewa Sulej
Radosław Wałkuski